Skip to main content

Posts

Showing posts with the label NCERT BOOK ЁЯУЪ. ARMAN HASMI

History. рдЖрдзुрдиिрдХीрдХрд░рдг рдХे рд░ाрд╕्рддे

  рдЖрдзुрдиिрдХीрдХрд░рдг рдХे рд░ाрд╕्рддे рдЙрди्рдиीрд╕рд╡ीं рд╕рджी рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдоें рдЪीрди рдХा рдкूрд░्рд╡ी рдПрд╢िрдпा рдкрд░ рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рдеा। рд▓ंрдмी рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рд╡ाрд░िрд╕ рдЫींрдЧ рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдХी рд╕рдд्рддा рдЕрдХ्рд╖ुрдг्рдг рдЬाрди рдкрдб़рддी рдеी, рдЬрдмрдХि рдирди्рд╣ा рд╕ा рдж्рд╡ीрдк рджेрд╢ рдЬाрдкाрди рдЕрд▓рдЧ-рдерд▓рдЧ рдкреЬा рд╣ुрдЖ рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рдеा। рдЗрд╕рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж, рдХुрдЫ рд╣ी рджрд╢рдХों рдХे рднीрддрд░ рдЪीрди рдЕрд╢ांрддि рдХी рдЧिрд░рдл़्рдд рдоें рдЖ рдЧрдпा рдФрд░ рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рдЪुрдиौрддी рдХा рд╕ाрдордиा рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрдпा। рдЫींрдЧ рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдХे рд╣ाрде рд╕े рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдЬाрддा рд░рд╣ा, рд╡рд╣ рдХाрд░рдЧрд░ рд╕ुрдзाрд░ рдХрд░рдиे рдоें рдЕрд╕рдлрд▓ рд░рд╣ा рдФрд░ рджेрд╢ рдЧृрд╣рдпुрдж्рдз рдХी рд▓рдкрдЯों рдоें рдЖ рдЧрдпा। рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдЬाрдкाрди рдПрдХ рдЖрдзुрдиिрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░-рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдоें, рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдЕрд░्рдерддंрдд्рд░ рдХी рд░рдЪрдиा рдоें рдФрд░ рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рддाрдЗрд╡ाрди (1895) рддрдеा рдХोрд░िрдпा (1910) рдХो рдЕрдкрдиे рдоें рдоिрд▓ाрддे рд╣ुрдП рдПрдХ рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢िрдХ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХाрдпрдо рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд░рд╣ा। рдЙрд╕рдиे рдЕрдкрдиी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдЖрджрд░्рд╢ों рдХी рд╕्рд░ोрдд рднूрдоि рдЪीрди рдХो 1894 рдоें рд╣рд░ाрдпा рдФрд░ 1905 рдоें рд░ूрд╕ рдЬैрд╕ी рдпूрд░ोрдкीрдп рд╢рдХ्рддि рдХो рдкрд░ाрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдоें рдХाрдордпाрдм рд░рд╣ा। рдЪीрдиिрдпों рдХी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдзीрдоी рд░рд╣ी рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╕ाрдордиे рдХрдИ рдХрдаिрдиाрдЗрдпाँ рдЖрдИं। рдЖрдзुрдиिрдХ рджुрдиिрдпा рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рдкрд░ंрдкрд░ाрдУं рдХो рдкुрдиः рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा। рд╕ाрде рд╣ी рдЕрдкрдиी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░-рд╢рдХ्рддि рдХा рдкुрдирд░्рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиे рдФрд░ рдкрд╢्рдЪिрдо...

Class 11th history рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХा рд╡िрд╕्рдеाрдкрди

  рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХा рд╡िрд╕्рдеाрдкрди рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдЕрдорд░ीрдХा рдФрд░ рдСрд╕्рдЯ्рд░ेрд▓िрдпा рдХे рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдХुрдЫ рдкрд╣рд▓ू рдкेрд╢ рдХिрдП рдЧрдП рд╣ैं। рд╡िрд╖рдп рдоें рд╣рдордиे рджрдХ्рд╖िрдг рдЕрдорд░ीрдХा рдоें рд╕्рдкेрдиी рдФрд░ рдкुрд░्рддрдЧाрд▓ी рдФрдкрдиिрд╡ेрд╢ीрдХрд░рдг рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рдЭांрдХी рджेрдЦी рдеी। 18 рд╕े рджрдХ्рд╖िрдгी рдЕрдорд░ीрдХा рдХे рдФрд░ рднी рд╣िрд╕्рд╕ों рдоें, рддрдеा рдордз्рдп, рдЙрдд्рддрд░ी рдЕрдорд░ीрдХा, рджрдХ्рд╖िрдгी рдЕрдл्рд░ीрдХा, рдСрд╕्рдЯ्рд░ेрд▓िрдпा рддрдеा рди्рдпूрдЬीрд▓ैंрдб рдХे рдЗрд▓ाрдХों рдоें рдпूрд░ोрдк рд╕े рдЖрдП рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рдмрд╕рдиे рд▓рдЧे। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдиे рд╡рд╣ाँ рдХे рдмрд╣ुрдд рд╕े рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХो рджूрд╕рд░े рдЗрд▓ाрдХों рдоें рдЬाрдиे рдкрд░ рдордЬрдмूрд░ рдХिрдпा। рдпूрд░ोрдкीрдп рд▓ोрдЧों рдХी рдРрд╕ी рдмрд╕्рддिрдпों рдХो 'рдХॉрд▓ोрдиी' рдЙрдкрдиिрд╡ेрд╢) рдХрд╣ा рдЬाрддा рдеा рдЬрдм рдпूрд░ोрдк рд╕े рдЖрдП рдЗрди рдЙрдкрдиिрд╡ेрд╢ों рдХे рдкाрд░िрджि рдпूрд░ोрдкीрдп 'рдоाрддृрджेрд╢ рд╕े рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╣ो рдЧрдП, рдЬो рдЙрди्рд╣ें 'рд░ाрдЬ्рдп' рдпा рджेрд╢ рдХा рджрд░्рдЬा рд╣ाрд╕िрд▓ рд╣ो рдЧрдпा। 190 рдФрд░ 20рд╡ीं рд╕рджी рдоें рдПрд╢िрдпाрдИ рджेрд╢ों рдХे рд▓ोрдЧ рднी рдЗрдирдоें рд╕े рдХुрдЫ рджेрд╢ों рдоें рдЖ рдмрд╕े। рдЖрдЬ рдпूрд░ोрдкीрдп рдФрд░ рдПрд╢िрдпाрдИ рд▓ोрдЧ рдЗрди рджेрд╢ों рдоें рдмрд╣ुрд╕ंрдЦ्рдпрдХ рд╣ैं, рдФрд░ рд╡рд╣ाँ рдХे рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХрдо рд░рд╣ рдЧрдИ рд╣ै। рд╡े рд╢рд╣рд░ों рдоें рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े рд╣ी рдиреЫрд░ рдЖрддे рд╣ैं, рдФрд░ рд▓ोрдЧ рднूрд▓ рдЧрдП рд╣ैं рдХि рдХрднी рджेрд╢ рдХा рдЕрдзिрдХрддрд░ рд╣िрд╕्рд╕ा рдЙрди्рд╣ीं рдХे рдХрд░्рдЬ рдоें рдеा, рдФрд░ рдпрд╣ рднी рдХि рдХрдИ рдирджिрдпों, рд╢рд╣рд░ों рдЗрдд्рдпाрджि рдХे рдиाрдо 'рджेрд╕ी...

Class 11th ncert books рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдХ्рд░ांрддिЁЯУЪ

рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдХ्рд░ांрддि рдЖрдзुрдиिрдХीрдХрд░рдг рдХे рд░ाрд╕्рддे рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХा рд╡िрд╕्рдеाрдкрди рдЖрдзुрдиिрдХीрдХрд░рдг рдХी рдУрд░ рджुрдиिрдпा рдХो рдЬोреЬрдиा 1927 рдоें 25 рд╡рд░्рд╖ीрдп рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рд▓िंрдбрдмрд░्рдЧ рдХी рдПрдХ рдЗंрдЬрди рд╡ाрд▓े рд╣рд╡ाрдИ рдЬрд╣ाрдЬ рдоें рдЕрдЯрд▓ांрдЯिрдХ рдорд╣ाрд╕ाрдЧрд░ рдХी рдкाрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рди्рдпूрдпाрд░्рдХ рд╕े рдкैрд░िрд╕, рдХी рдпाрдд्рд░ा рдкि рдЫрд▓े рднाрдЧ рдоें рдЖрдкрдиे рдордз्рдпрдХाрд▓ीрди рдФрд░ рдк्рд░ाрд░рдо्рднिрдХ рдЖрдзुрдиिрдХ рд╡िрд╢्рд╡ рдХी рдХुрдЫ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдУं рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा рд╕ाрдоंрддрд╡ाрдж, рдпूрд░ोрдкीрдп рдкुрдирд░्рдЬाрдЧрд░рдг рдФрд░ рдпूрд░ोрдк - рддрдеा рдЕрдорд░ीрдХा рдХे рдмीрдЪ рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдЕрдерд╡ा рдЯрдХрд░ाрд╡ा рдЬैрд╕ा рдХि рдЖрдк рд╕рдордЭ рдЧрдпे рд╣ोंрдЧे, рдЖрдзुрдиिрдХ рд╡िрд╢्рд╡ рдХो рдмрдиाрдиे рдоें рдЬिрди рдШрдЯрдиाрдУं рдХा рдпोрдЧрджाрди рд░рд╣ा рд╡े рдЗрд╕ी рд╕рдордп рд╣ुрдИ рдЦाрд╕рддौрд░ рд╕े 15рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рдордз्рдп рд╕े рд╡िрд╢्рд╡ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рджो рдЕрди्рдп рдкрд░िрд╡рд░्рддрдиों рдиे рдРрд╕ी рдЬрдоीрди рддैрдпाрд░ рдХी рдЬिрд╕े 'рдЖрдзुрдиिрдХीрдХрд░рдг' рдХрд╣ा рдЧрдпा। рдпрд╣ рдеे рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рдХ्рд░ांрддि рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдХ्рд░ांрддिрдпों рдХी рд▓рдб़ी рдЬिрд╕рдиे рдк्рд░рдЬा рдХो рдиाрдЧрд░िрдХ рдоें рддрдм्рджीрд▓ рдХрд░ рджिрдпा। рдЗрди рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдХ्рд░ांрддिрдпों рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдЕрдорд░ीрдХी рдХ्рд░ांрддि (1776-81) рдФрд░ рдл्рд░ांрд╕ीрд╕ी рдХ्рд░ांрддि (1789-94) рд╕े рд╣ुрдИ। hed рдм्рд░िрдЯेрди рджुрдиिрдпा рдХा рдкрд╣рд▓ा рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рд╡िрд╖рдп 9 рдоें рдЖрдк рдЗрд╕рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░ेंрдЧे рдХि рдРрд╕ा рдХैрд╕े рдФрд░ рдХ्рдпों рд╣ुрдЖ। рд▓ंрдмे рдЕрд░рд╕े рд╕े рдпрд╣ рд╕рдордЭा рдЬाрддा рдеा рдХि рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рдФрдж्рдпोрдЧीрдХрд░рдг рдиे рджूрд╕рд░...

Ncert books ЁЯУЪрд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों рдХा рдЯрдХрд░ाрд╡

  рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों рдХा рдЯрдХрд░ाрд╡ рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдкंрдж्рд░рд╣рд╡ा рд╕े рд╢ाрдм्рджिрдпों рдХे рджौрд░ाрди рдпूрд░ोрдк рдФрд░ рдЙрдд्рддрд░ी рддрдеा рджрдХ्рд╖िрдг рдЕрдорд░ीрдХा рдХे рдоूрд▓ рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдХे рдмीрдЪ рд╣ुрдП рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХे рдХुрдЫ рдкрд╣рд▓ुрдУं рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा। рдЗрд╕ рдЕрд╡рдзि рдоें рдпूрд░ोрдкрд╡ाрд╕िрдпों рдиे рдРрд╕े рджेрд╢ों рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рднाрдЧों рдХी рдЦोрдЬ рдХे рд▓िрдП рдЕрдЬ्рдЮाрдд рдорд╣ाрд╕ाрдЧрд░ों рдоें рд╕ाрд╣рд╕рдкूрд░्рдг рдЕрднिрдпाрди рдХिрдпे рдЬрд╣ाँ рд╕े рд╡े рдЪाँрджी рдФрд░ рдорд╕ाрд▓े рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рдеे। рдЗрд╕ рдХाрдо рдХो рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рд╕्рдкेрди рдФрд░ рдкुрд░्рддрдЧाрд▓ рдХे рдиिрд╡ाрд╕िрдпों рдиे рд╢ुрд░ू рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкोрдк рд╕े рдЙрди рдк्рд░рджेрд╢ों рдкрд░ рд╢ाрд╕рди рдХрд░рдиे рдХा рдЕрдирди्рдп рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдЬिрди्рд╣ें рд╡े рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдЦोрдЬेंрдЧे। рд╕्рдкेрди рдХे рд╢ाрд╕рдХों рдХे рддрдд्рд╡ाрд╡рдзाрди рдоें рдЗрдЯрд▓ी рдиिрд╡ाрд╕ी рдХ्рд░िрд╕्рдЯोрдлрд░ рдХोрд▓ंрдмрд╕ 1492 рдоें рдкूрд░्рд╡ рдХी рдФрд░ рдпाрдд्рд░ा рдХрд░рддे-рдХрд░рддे, рдЬिрди рдк्рд░рджेрд╢ों рдоें рдкрд╣ुंрдЪा рдЙрди्рд╣ें рдЙрд╕рдиे рдЗंрдбीрдЬ' (рднाрд░рдд рдФрд░ рднाрд░рдд рдХे рдкूрд░्рд╡ рдоें рд╕्рдеिрдд рджेрд╢, рдЬिрдирдХे рдмाрд░े рдоें рдЙрд╕рдиेрдоाрдХो рдкोрд▓ो Marco Fola рдХे рдоें рдкрд░рдЦा рдеा рд╕рдордЭा рдмाрдж рдоें рд╣ुрдИ рдЦोрдЬों рд╕े рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि 'рдирдпी рджुрдиिрдпा' рдХे 'рдЗंрдбिрдпрди' рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рднाрд░рддीрдп рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдЕрд▓рдЧ рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों рдХे рд▓ोрдЧ рдеे рдФрд░ рд╡े рдЬрд╣ाँ рд░рд╣рддे рдеे рд╡рд╣ рдПрд╢िрдпा рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдирд╣ीं рдеा। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЙрдд्рддрд░ी рджрдХ्рд╖िрдг рдЕрдорд░ीрдХा рдоें рджो рддрд░рд╣ рдХी рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпों рдХे рд▓ोрдЧ рд░рд╣рддे рдеे- рдПрдХ рдФрд░ рдХ...

Ncert books ЁЯУЪрдмрджрд▓рддी рд╣ुрдИ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдкрд░ंрдкрд░ाрдПँ

  рдмрджрд▓рддी рд╣ुрдИ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдкрд░ंрдкрд░ाрдПँ рд╢рддाрдм्рджी рд╕े рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рдЕंрдд рддрдХ рдпूрд░ोрдк рдХे рдЕрдиेрдХ рджेрд╢ों рдоें рдирдЧрд░ों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрдв़ рд░рд╣ी рдеी। рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी 'рдирдЧрд░ीрдп-рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ो рд░рд╣ी рдеी। рдирдЧрд░ рдХे рд▓ोрдЧ рдЕрдм рдпрд╣ рд╕ोрдЪрдиे рд▓рдЧे рдеे рдХि рд╡े рдЧाँрд╡ рдХे рд▓ोрдЧों рд╕े рдЕрдзिрдХ 'рд╕рдн्рдп' рд╣ैं। рдирдЧрд░ рдЦाрд╕рдХрд░ рдл़्рд▓ोрд░ेंрд╕, рд╡ेрдиिрд╕ рдФрд░ рд░ोрдо- рдХрд▓ा рдФрд░ рд╡िрдж्рдпा рдХे рдХेंрдж्рд░ рдмрди рдЧрдП। рдирдЧрд░ों рдХो рд░ाрдЬाрдУं рдФрд░ рдЪрд░्рдЪ рд╕े рдеोрдб़ी рдмрд╣ुрдд рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддрддा (autonomy) рдоिрд▓ी рдеी। рдирдЧрд░ рдХрд▓ा рдФрд░ рдЬ्рдЮाрди рдХे рдХेрди्рдж्рд░ рдмрди рдЧрдП। рдЕрдоीрд░ рдФрд░ рдЕрднिрдЬाрдд рд╡рд░्рдЧ рдХे рд▓ोрдЧ рдХрд▓ाрдХाрд░ों рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдЖрд╢्рд░рдпрджाрддा рдеे। рдЗрд╕ी рд╕рдордп рдоुрдж्рд░рдг рдХे рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░ рд╕े рдЕрдиेрдХ рд▓ोрдЧों рдХो рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рджूрд░-рджрд░ाрдд рдирдЧрд░ों рдпा рджेрд╢ों рдоें рд░рд╣ рд░рд╣े рд╣ो рд╣ुрдИ рдкुрд╕्рддрдХें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрдиे рд▓рдЧीं। рдпूрд░ोрдк рдоें рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рд╕рдордЭ рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧी рдФрд░ рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиे 'рдЖрдзुрдиिрдХ рд╡िрд╢्рд╡' рдХी рддुрд▓рдиा рдпूрдиाрдиी рд╡ рд░ोрдорди 'рдк्рд░ाрдЪीрди рджुрдиिрдпा' рд╕े рдХрд░рдиे рд▓рдЧे рдеे। рдЕрдм рдпрд╣ рдоाрдиा рдЬाрдиे рд▓рдЧा рдХि рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрдиी рдЗрдЪ्рдЫाрдиुрд╕ाрд░ рдЕрдкрдиा рдзрд░्рдо рдЪुрди рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЪрд░्рдЪ рдХे, рдкृрде्рд╡ी рдХे рдХेंрдж्рд░ рд╕ंрдмंрдзी рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рдХो рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХों рдиे рдЧрд▓рдд рд╕िрдж्рдз рдХрд░ рджिрдпा рдЪूंрдХि рд╕ौрд░рдоंрдбрд▓ рдХो рд╕рдордЭрдиे рд▓рдЧे рдеे। рдирд╡ीрди рднौрдЧोрд▓िрдХ рдЬ्рдЮाрди рдиे рдЗрд╕ рд╡िрдЪाрд░ рдХो рдЙрд▓рдЯ рджिрдпा рдХि рднूрдордз्рдпрд╕ाрдЧрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рдХा ...

Ncert books ЁЯУЪрддीрди рд╡рд░्рдЧ

  рддीрди рд╡рд░्рдЧ рд╣рдордиे рджेрдЦा рд╣ै рдХि рдиौрд╡ीं рд╕рджी рддрдХ рдХैрд╕े рдПрд╢िрдпा рдФрд░ рдпूрд░ोрдк рдХे рдЕрдзिрдХांрд╢ рднाрдЧों рдоें рд╡िрд╢ाрд▓ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпों рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╣ुрдЖ। рдЗрди рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рд╕े рдХुрдЫ рдкाрдпाрд╡рд░ों рдХे рдеे, рдХुрдЫ рд╡िрдХрд╕िрдд рд╢рд╣рд░ों рдФрд░ рдЙрди рд╢рд╣рд░ों рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ी рддंрдд्рд░ों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдеे। рдордХрджूрдиिрдпा, рд░ोрдо, рдЕрд░рдм рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп, рдоंрдЧोрд▓ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдФрд░ рдЙрдирд╕े рдкूрд░्рд╡ рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпों (рдоिрд╕्рд░, рдЕрд╕ीрд░िрдпा, рдЪीрдиी рдФрд░ рдоीрд░्рдп) рдоें рдпрд╣ рдЕंрддрд░ рдеा рдХि рдпрд╣ाँ рджिрдП рдЧрдП рдкрд╣рд▓े рдЪाрд░ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рд╡िрд╕्рддृрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдлैрд▓े рд╣ुрдП рдеे рдФрд░ рдорд╣ाрдж्рд╡ीрдкीрдп рдПрд╡ं рдкाрд░рдорд╣ाрдж्рд╡ीрдкीрдп рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХे рдеे। рд╣ рдЬो рдХुрдЫ рд╣ुрдЖ рдЙрд╕рдоें рд╡िрднिрди्рди рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдЯрдХрд░ाрд╡ों рдХी рднूрдоिрдХा рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рдеी। рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпों рдХा рдЙрджрдп рдк्рд░ाрдпः рдЕрдЪाрдирдХ рд╣ोрддा рдеा рдкрд░рди्рддु рд╡े рд╣рдоेрд╢ा рдЙрди рдмрджрд▓ाрд╡ों рдХे рдкрд░िрдгाрдо рдеे рдЬो рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдиिрд░्рдоाрдг рдХी рджिрд╢ा рдоें рд▓ंрдмे рд╕рдордп рд╕े рдЙрди рдоूрд▓ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдиिрд╣िрдд рдеे рдЬрд╣ाँ рд╕े рдпे рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдлैрд▓рдиे рд▓рдЧे। рд╡िрд╢्рд╡ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдкрд░ंрдкрд░ाрдПँ рд╡िрднिрди्рди рддрд░ीрдХा рд╕े рдмрджрд▓ рд╕рдХрддी рд╣ैं। рдкрд╢्рдЪिрдоी рдпूрд░ोрдк рдоें рдиौрд╡ों рд╕े рд╕рдд्рд░рд╣рд╡ीं рд╕рджी рдХे рдордз्рдп рдРрд╕ा рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рдзीрд░े-рдзीрд░े рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрдЖ рдЬिрд╕े рд╣рдо 'рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕рдордп' рдХे рд╕ाрде рдЬोрдб़рдХрд░ рджेрдЦрддे рд╣ैं। рдЗрди рдХाрд░рдХों рдоें рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ोрдиे рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдк्рд░рдпोрдЧों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╡ैрдЬ...

Ncert books ЁЯУЪ рдпाрдпाрд╡рд░ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп

  рдпाрдпाрд╡рд░ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдпाрдпाрд╡рд░ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рд╡िрд░ोрдзाрдд्рдордХ рдк्рд░рддीрдд рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै। рдпрд╣ рддрд░्рдХ рджिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдпाрдпाрд╡рд░ рд▓ोрдЧ рдоूрд▓рддः рдШुрдордХ्рдХрдб़ рд╣ोрддे рд╣ैं। рдпрд╣ рднी рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдпे рд╕ाрдкेрдХ्рд╖िрдХ рддौрд░ рдкрд░ рдПрдХ рдЕрд╡िрднेрджिрдд рдЖрд░्рдеिрдХ рдЬीрд╡рди рдФрд░ рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╕ंрдЧрдарди рдХे рд╕ाрде рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдХे рд╕рдоूрд╣ों рдоें рд╕ंрдЧрдаिрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рджूрд╕рд░ी рдУрд░ 'рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп' рд╢рдм्рдж рднौрддिрдХ рдЕрд╡рд╕्рдеिрддिрдпों рдХो рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै। 'рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп' рдиे рдЬрдЯिрд▓ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдФрд░ рдЖрд░्рдеिрдХ рдвाँрдЪे рдоें рд╕्рдеिрд░рддा рдк्рд░рджाрди рдХी рдФрд░ рдПрдХ рд╕ुрдкрд░िрд╖्рдХृрдд рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХ рд╡्рдпाрдкрдХ рднूрднाрдЧीрдп рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рд╕ुрдЪाрд░ु рд░ूрдк рд╕े рд╢ाрд╕рди рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा। рд▓ेрдХिрди рдХрдИ рдмाрд░ рд╕рдоाрдЬрд╢ाрд╕्рдд्рд░िрдпों рдХी рдкрд░िрднाрд╖ाрдПँ рдмрд╣ुрдд рд╕ंрдХीрд░्рдг рд╡ рдЧैрд░- рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рдХिрд╕ी рдмँрдзे - рдмँрдзाрдП рд╕ाँрдЪे рдоें рдЙрди्рд╣ें рдвाрд▓рддे рд╣ैं। рдпे рдкрд░िрднाрд╖ाрдПँ рддрдм рдд्рд░ुрдЯिрдкूрд░्рдг рд╕िрдж्рдз рд╣ोрддी рд╣ैं рдЬрдм рд╣рдо рдпाрдпाрд╡рд░ рд╕рдоूрд╣ों рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдоिрдд рдЙрдирдХे рдХुрдЫ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рд╕ंрдмंрдзी рд╕ंрдЧрдардиों рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЕрдз्рдпाрдп 4 рдоें рд╣рдордиे рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рдЗрд▓ाрдХों рдоें рд░ाрдЬ्рдп рдиिрд░्рдоाрдг рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा рдЬो рдЕрд░рдм рдк्рд░ाрдпрдж्рд╡ीрдк рдХी рдмрдЯ्рдЯू рдпाрдпाрд╡рд░-рдкрд░ंрдкрд░ा рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдеा। рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдПрдХ рднिрди्рди рд╡рд░्рдЧ рдХे рдпाрдпाрд╡рд░ों рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдпे рд╣ैं рдордз्рдп рдП...

Ncert books ЁЯУЪрдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХा рдЙрджрдп рдФрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ - рд▓рдЧрднрдЧ 570-1200 рдИ. рдЖрдЬ рдЬрдмрдХि рд╣рдо рдЗрдХ्рдХीрд╕рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░ рдЪुрдХे рд╣ैं, рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рд╕рдорд╕्рдд рднाрдЧों рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдПрдХ рдЕрд░рдм рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╣ै। рд╡े рднिрди्рди-рднिрди्рди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рдХे рдиाрдЧрд░िрдХ рд╣ैं, рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рднाрд╖ाрдПँ рдмोрд▓рддे рд╣ैं, рдФрд░ рдЙрдирдХा рдкрд╣рдиाрд╡ा рднी рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдХिрд╕्рдо рдХा рд╣ै। рд╡े рдЬिрди рддрд░ीрдХों рд╕े рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдмрдиे рд╡े рднी рднिрди्рди-рднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдеे, рдФрд░ рд╡े рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпाँ рднी рднिрди्рди-рднिрди्рди рдеीं, рдЬिрдирдХे рдХाрд░рдг рд╡े рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рд░ाрд╕्рддों рдкрд░ рдЪрд▓े рдЧрдП। рдлिрд░ рднी, рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╕рдоाрдЬों рдХी рдЬрдб़ें рдПрдХ рдЕрдзिрдХ рдПрдХीрдХृрдд рдЕрддीрдд рдоें рд╕рдоाрд╣िрдд рд╣ैं, рдЬिрд╕рдХा рдк्рд░ाрд░ंрдн рд▓рдЧрднрдЧ 1400 рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рдЕрд░рдм рдк्рд░ाрдпрдж्рд╡ीрдк рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рд╣рдо рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХे рдЙрджрдп рдФрд░ рдоिрд╕्рд░ рд╕े рдЕрдл़рдЧाрдиिрд╕्рддाрди рддрдХ рдХे рд╡िрд╢ाрд▓ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें, рдЙрд╕рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрдв़рдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। 600 рд╕े 1200 рддрдХ рдХी рдЕрд╡рдзि рдоें рдпрд╣ рдЗрд▓ाрдХा рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рд╕рдн्рдпрддा рдХा рдоूрд▓ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдеा। рдЗрди рд╢рддाрдм्рджिрдпों рдоें, рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдк्рд░рддिрд░ूрдк рджिрдЦрддे рд╣ैं। рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдпрд╣ाँ рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕рдХे рдзाрд░्рдоिрдХ рдЕрд░्рдеों рдоें рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЙрд╕ рд╕рдоूрдЪे рд╕рдоाрдЬ рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рд▓िрдП рднी рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдЬो рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЗрд╕्рд▓ाрдо рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз рд░рд╣ी рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЬो рдХुрдЫ рднी рдШрдЯिрдд рд╣ो рд░рд╣ा рдеा рдЙрд╕рдХा рдЙрдж्рднрд╡ рд╕ीрдзे рдзрд░्рдо рд╕े рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ рдеा, рдмрд▓्рдХि рдЗрд╕рдХा рдЙрдж्рднрд╡ рдПрдХ рдРрд╕े рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा, рдЬिрд╕рдоें рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХो рдФрд░ рдЙрдирдХे рдзрд░्рдо рдХो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдк्рд░рдоुрдЦрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдеी। рдЧ़ैрд░-рдоुрд╕рд▓рдоाрди рднрд▓े рд╣ी рдХुрдЫ рдЧौрдг рд╕рд╣ी рд▓ेрдХिрди рд╣рдоेрд╢ा рдЗрд╕ рд╕рдоाрдЬ рдХे рдЕрднिрди्рди рднाрдЧ рд░рд╣े, рдЬैрд╕े рдХि рдИрд╕ाрдИ рдк्рд░рджेрд╢ों рдоें рдпрд╣ूрджी рдеे। рдКрдкрд░ рджिрдП рдЧрдП рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХे рд╕рди् 600 рд╕े 1200 рддрдХ рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдмाрд░े рдоें рд╣рдоाрд░ी рд╕рдордЭ рдЗрддिрд╡ृрдд्рддों рдЕрдерд╡ा рддрд╡ाрд░ीрдЦ рдкрд░ ( рдЬिрд╕рдоें рдШрдЯрдиाрдУं рдХा рд╡ृрдд्рддांрдд рдХाрд▓рдХ्рд░рдо рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै) рдФрд░ рдЕрд░्рдз- рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдХृрддिрдпों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ै, рдЬैрд╕े рдЬीрд╡рди-рдЪрд░िрдд (рд╕िрд░ा), рдкैрдЧрдо्рдмрд░ рдХे рдХрдердиों рдФрд░ рдХृрдд्рдпों рдХे рдЕрднिрд▓ेрдЦ (рд╣рджीрде) рдФрд░ рдХ़ुрд░ाрди рдХे рдмाрд░े рдоें рдЯीрдХाрдПँ (рддрдл़рд╕ीрд░)। рдЗрди рдХृрддिрдпों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдЬिрд╕ рд╕ाрдордЧ्рд░ी рд╕े рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा, рд╡рд╣ рдк्рд░рдд्рдпрдХ्рд╖рджрд░्рд╢ी рд╡ृрдд्рддांрддों (рдЕрдЦрдмाрд░) рдХा рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдеा, рдпे рд╡ृрдд्рддांрдд рд╡िрд╢ेрд╖ рдХाрд▓ाрд╡рдзि рдоें рдоौрдЦिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдмрддाрдХрд░ рдЕрдерд╡ा рдХाрдЧрдЬ рдкрд░ рд▓िрдЦिрдд рд░ूрдк рдоें рд▓ोрдЧों рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪे। рдРрд╕ी рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╕ूрдЪрдиा (реЩрдмрд░) рдХी рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХрддा рдХी рдЬाँрдЪ рдПрдХ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рддрд░ीрдХे рд╕े рдХी рдЬाрддी рдеी. рдЬिрд╕рдоें рд╕ूрдЪрдиा рднेрдЬрдиे (рдЗрд╕्рдиाрдж) рдХी рд╢्рд░ृंрдЦрд▓ा рдХा рдкрддा рд▓рдЧाрдпा рдЬाрддा рдеा рдФрд░ рд╡рд░्рдгрдирдХрд░्рддा рдХी рд╡िрд╢्рд╡рд╕рдиीрдпрддा рд╕्рдеाрдкिрдд рдХी рдЬाрддी рдеी। рдпрдж्рдпрдкि рдпрд╣ рддрд░ीрдХा рдиिрддांрдд рджोрд╖рд░рд╣िрдд рдирд╣ीं рдеा, рд▓ेрдХिрди рдордз्рдпрдХाрд▓ीрди рдоुрд╕्рд▓िрдо рд▓ेрдЦрдХ рд╕ूрдЪрдиा рдХा рдЪрдпрди рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╕ूрдЪрдиाрджाрддाрдУं рдХे рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдЕрди्рдп рднाрдЧों рдХे рдЕрдкрдиे рд╕рдордХाрд▓ीрди рд▓ोрдЧों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЕрдзिрдХ рд╕рддрд░्рдХ рдеे। рд╡िрд╡ाрджाрд╕्рдкрдж рдоुрдж्рджों рдХे рдоाрдорд▓े рдоें, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд╕्рд░ोрддों рд╕े рдЬ्рдЮाрдд рдПрдХ рд╣ी рдШрдЯрдиा рдХे рд╡िрднिрди्рди рд░ूрдкांрддрд░рдг рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдП, рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдкрд░рдЦрдиे рдХा рдХाрд░्рдп рдЕрдкрдиे рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдП рдЫोрдб़ рджिрдпा। рдЙрдирдХे рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдХे рдЖрд╕-рдкाрд╕ рдХी рдШрдЯрдиाрдУं рдХे рдмाрд░े рдоें рдЙрдирдХा рд╡рд░्рдгрди рдЕрдзिрдХ рд╕ुрдиिрдпोрдЬिрдд рдФрд░ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдгाрдд्рдордХ рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕े рдЕреЩрдмाрд░ों рдХा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдоाрдд्рд░ рд╣ी рдирд╣ीं рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा। рдЕрдзिрдХрддрд░ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдФрд░ рдЕрд░्рдз рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рд░рдЪрдиाрдПँ рдЕрд░рдмी рднाрд╖ा рдоें рд╣ैं। рдЗрдирдоें рд╕рд░्рд╡ोрдд्рддрдо рдХृрддि рддрдмрд░ी (Tabari) (923 рдоें рдиिрдзрди ) рдХी рддाрд░ीрдЦ़ рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा 38 рдЦंрдбों рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдоें рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдл़ाрд░рд╕ी

  рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХा рдЙрджрдп рдФрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ - рд▓рдЧрднрдЧ 570-1200 рдИ. рдЖрдЬ рдЬрдмрдХि рд╣рдо рдЗрдХ्рдХीрд╕рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░ рдЪुрдХे рд╣ैं, рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рд╕рдорд╕्рдд рднाрдЧों рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдПрдХ рдЕрд░рдм рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╣ै। рд╡े рднिрди्рди-рднिрди्рди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рдХे рдиाрдЧрд░िрдХ рд╣ैं, рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рднाрд╖ाрдПँ рдмोрд▓рддे рд╣ैं, рдФрд░ рдЙрдирдХा рдкрд╣рдиाрд╡ा рднी рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдХिрд╕्рдо рдХा рд╣ै। рд╡े рдЬिрди рддрд░ीрдХों рд╕े рдоुрд╕рд▓рдоाрди рдмрдиे рд╡े рднी рднिрди्рди-рднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдеे, рдФрд░ рд╡े рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпाँ рднी рднिрди्рди-рднिрди्рди рдеीं, рдЬिрдирдХे рдХाрд░рдг рд╡े рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рд░ाрд╕्рддों рдкрд░ рдЪрд▓े рдЧрдП। рдлिрд░ рднी, рдоुрд╕्рд▓िрдо рд╕рдоाрдЬों рдХी рдЬрдб़ें рдПрдХ рдЕрдзिрдХ рдПрдХीрдХृрдд рдЕрддीрдд рдоें рд╕рдоाрд╣िрдд рд╣ैं, рдЬिрд╕рдХा рдк्рд░ाрд░ंрдн рд▓рдЧрднрдЧ 1400 рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рдЕрд░рдм рдк्рд░ाрдпрдж्рд╡ीрдк рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рд╣рдо рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХे рдЙрджрдп рдФрд░ рдоिрд╕्рд░ рд╕े рдЕрдл़рдЧाрдиिрд╕्рддाрди рддрдХ рдХे рд╡िрд╢ाрд▓ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें, рдЙрд╕рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрдв़рдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। 600 рд╕े 1200 рддрдХ рдХी рдЕрд╡рдзि рдоें рдпрд╣ рдЗрд▓ाрдХा рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рд╕рдн्рдпрддा рдХा рдоूрд▓ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдеा। рдЗрди рд╢рддाрдм्рджिрдпों рдоें, рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдк्рд░рддिрд░ूрдк рджिрдЦрддे рд╣ैं। рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдпрд╣ाँ рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕рдХे рдзाрд░्рдоिрдХ рдЕрд░्рдеों рдоें рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЙрд╕ рд╕рдоूрдЪे рд╕рдоाрдЬ рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рд▓िрдП рднी рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдЬो рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЗрд╕्рд▓ाрдо рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз рд░...

Class 11th history.рд╕рдордп рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╕े

1 рд╕рдордп рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╕े рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХी рдЧрдИ рд╣ै рдХि рдоाрдирд╡ рдХрдм рдФрд░ рдХिрд╕ рд░ूрдк рдоें рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдпा। рдРрд╕ा рд╕рдордЭा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдХрджाрдЪिрдд् 56 рд▓ाрдЦ рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рдкृрде्рд╡ी рдкрд░ рдРрд╕ рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХा рдк्рд░ाрджुрд░्рднाрд╡ рд╣ुрдЖ рдЬिрди्рд╣ें рд╣рдо рдоाрдирд╡ рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЖрджि рдоाрдирд╡ рдХे рдХрдИ рд░ूрдк рдмрджрд▓े рдФрд░ рдХाрд▓ांрддрд░ рдоें рд▓ुрдк्рдд рд╣ो рдЧрдП। рдЖрдЬ рд╣рдо рдЬिрд╕ рд░ूрдк рдоें рдоाрдирд╡ рдХो рджेрдЦрддे рд╣ैं (рдЬिрди्рд╣ें рд╣рдордиे рдЖрдЧे 'рдЖрдзुрдиिрдХ рдоाрдирд╡' рдХрд╣ा), рд╡ैрд╕े рд▓ोрдЧ 1,60,000 рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рдкैрджा рд╣ुрдП рдеे। рд▓рдЧрднрдЧ 8000 рдИ. рдкू. рддрдХ рдоाрдирд╡ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдЗрд╕ рд▓ंрдмे рдЕрд░рд╕े рдХे рджौрд░ाрди рд▓ोрдЧ рджूрд╕рд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрд░े рдЧрдП рдпा рдЕрдкрдиी рдоौрдд рдЦुрдж рдорд░े рдк्рд░ाрдгिрдпों рдХे рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╕े рдоांрд╕ рдиिрдХाрд▓рдХрд░, рдЬाрдирд╡рд░ों рдХा рд╢िрдХाрд░ рдХрд░рдХे рдЕрдерд╡ा рдкेрдб़-рдкौрдзों рд╕े рдХंрджрдоूрд▓ рдлрд▓ рдФрд░ рдмीрдЬ рдЖрджि рдмрдЯोрд░рдХрд░ рдЕрдкрдиा рдкेрдЯ рднрд░рддे рдеे। рдзीрд░े-рдзीрд░े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрдд्рдерд░ों рд╕े рдФрдЬ़ाрд░ рдмрдиाрдиा рдФрд░ рдЖрдкрд╕ рдоें рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рдиा рд╕ीрдЦ рд▓िрдпा। ' рдЬीрд╡ाрд╢्рдо' (Fossil) рд╢рдм्рдж рдПрдХ рдЕрдд्рдпंрдд рдкुрд░ाрдиे рдкौрдзे, рдЬाрдирд╡рд░ рдпा рдоाрдирд╡ рдХे рдЙрди рдЕрд╡рд╢ेрд╖ों рдпा рдЫाрдкों рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬो рдПрдХ рдкрдд्рдерд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдмрджрд▓рдХрд░ рдЕрдХ्рд╕рд░ рдХिрд╕ी рдЪрдЯ्рдЯाрди рдоें рд╕рдоा рдЬाрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╣ाрд▓ाँрдХि рдЖрдЧे рдЪрд▓рдХрд░ рдЖрджрдоी рдиे рднोрдЬрди рдЬुрдЯाрдиे рдХे рдХрдИ рдФрд░ рддрд░ीрдХे рдЕрдкрдиा рд▓िрдП, рдкрд░ рд╢िрдХाрд░ рдФрд░ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХрд░рдиे рдпाрдиी рдЗрдзрд░-рдЙ...

Class 11th history. рд▓ेрдЦрди рдХрд▓ा рдФрд░ рд╢рд╣рд░ी рдЬीрд╡рди

рд▓ेрдЦрди рдХрд▓ा рдФрд░ рд╢рд╣рд░ी рдЬीрд╡рди рд╢рд╣рд░ी рдЬीрд╡рди рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдоेрд╕ोрдкोрдЯाрдоिрдпा рдоें рд╣ुрдИ рдеी (Exphrates) рдФрд░ (Tigris) рдирджिрдпों рдХे рдмीрдЪ рд╕्рдеिрдд рдпрд╣ рдк्рд░рджेрд╢ рдЖрдЬрдХрд▓ рдЗрд░ाрдХ рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рд╣ै। рдХी рд╕рдо्рдкрдд рдЕрдкрдиी рд╕ंрдкрди्рдирддा, рд╢рд╣рд░ी рдЬीрд╡рди, рд╡िрд╢ाрд▓ рдПрд╡ं рд╕рдоृрдж्рдз рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рдЧрдгिрдд рдФрд░ рдЦрдЧोрд▓рд╡िрдж्рдпा рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ै। рдоेोрдкрдордпा рдХो рд▓ेрдЦрди рдк्рд░рдгाрд▓ी рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкूрд░्рд╡ी рднूрдордз्рдпрд╕ाрдЧрд░ीрдп рдк्рд░рджेрд╢ рдФрд░ рдЙрдд्рддрд░ी рд╕ीрд░िрдпा рддрдеा рддुрд░्рдХी рдоें 2000 рдИ.рдкू. рдХे рдмाрдж рдлैрд▓ा, рдЬिрд╕рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рдЙрд╕ рд╕рдорд╕्рдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдмीрдЪ рдЖрдкрд╕ рдоें, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдоिрд╕्рд░ рдХे реЮो (Pharash) рдХे рд╕ाрде рднी рдХी рднाрд╖ा рдФрд░ рд▓िрдкि рдоें рд▓िрдЦा рдкреЭी рд╣ोрдиे рд▓рдЧी। рд╣ाँ рд╣рдо рд╢рд╣рд░ी рдЬीрд╡рди рдФрд░ рд▓ेрдЦрди рдХे рдмीрдЪ рдХे рд╕ंрдмंрдзों рдХो рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдХрд░ेंрдЧे рдФрд░ рдлिрд░ рдпрд╣ рдЬाрдирдиा рд▓ेрдЦрдирдХो рдк्рд░рддिрдлрд▓ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдП। рдЕрднिрд▓िрдЦिрдд рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдЖрд░ंрднिрдХ рдХाрд▓ рдоें рдЗрд╕ рдк्рд░рджेрд╢рдХो рдоुрдЦ्рдпрддः рдЗрд╕рдХे рд╢рд╣рд░ीрдХृрдд рджрдХ्рд╖िрдгी рднाрдЧ рдХो (рдиीрдЪे рд╡िрд╡рд░рдг рджेрдЦें) рд╕ुрдоेрд░ (Sumer рдФрд░ рдЕрдХрдж (Akkad рдХрд╣ा рдЬाрддा рдеा। 2000 рдИ.рдкू. рдХे рдмाрдж рдЬрдм рдмेрдмीрд▓ोрди рдПрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╢рд╣рд░ рдмрди рдЧрдпा рддрдм рджрдХ्рд╖िрдгी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХो рдмेрдмीрд▓ोрдиिрдпा рдХрд╣ा рдЬाрдиे рд▓рдЧा। рд▓рдЧрднрдЧ 1100 рдИ.рдкू. рд╕े, рдЬрдм рдЕрд╕ीрд░िрдпाрдЗрдпों рдиे рдЙрдд्рддрд░ рдоें рдЕрдкрдиा рд░ाрдЬ्рдп рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рд▓िрдпा, рддрдм рдЙрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдХो рдЕрд╕ीрд░िрдпा (Assyria) рдХрд╣ा рдЬाрдиे рд▓рдЧा рдЙрд╕ рдк...

Class 1th.History. рддीрди рдорд╣ाрдж्рд╡ीрдкों рдоें рдлैрд▓ा рд╣ुрдЖ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп

    рджो рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рддीрди рдорд╣ाрдж्рд╡ीрдкों рдоें рдлैрд▓ा рд╣ुрдЖ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп  рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХा рдЙрджрдп рдФрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ рд▓рдЧрднрдЧ 570-1200 рдпाрдпाрд╡рд░ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдоे* рд╕ोрдкोрдЯाрдоिрдпा рдоें рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ोрдиे рдХे рджो рд╕рд╣рд╕्рд░ाрдм्рджी рдмाрдж рддрдХ рдЙрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рддрдеा рдЙрд╕рдХे рдкूрд░्рд╡ рдФрд░ рдкрд╢्рдЪिрдо рдоें рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд╡िрд╡िрдз рдк्рд░рдпрдд्рди рд╣ोрддे рд░рд╣े। рдЫрдаी рд╢рддी рдИ. рддрдХ рдИрд░ाрдиिрдпों рдиे рдЕрд╕ीрд░िрдпा рдХे рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдЕрдзिрдХांрд╢ рднाрдЧ рдкрд░ рдЕрдкрдиा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा। рд╕्рдерд▓рдоाрд░्рдЧो рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рднूрдордз्рдпрд╕ाрдЧрд░ीрдп рддрдЯрд╡рд░्рддी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рд╕ंрдмंрдзों рдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╣ुрдЖ। рдЗрди рдкрд░िрд╡рд░्рддрдиों рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╡्рдпाрдкाрд░ рдоें рд╕ुрдзाрд░ рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЗрд╕ рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдкूрд░्рд╡ी рднूрдордз्рдпрд╕ाрдЧрд░ीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдпूрдиाрдиी рдирдЧрд░ рддрдеा рдЙрдирдХी рдмрд╕्рддिрдпों рдХो рд▓ाрдн рд╣ुрдЖ। рдЙрди्рд╣ें рдХाрд▓ा рд╕ाрдЧрд░ рдХे рдЙрдд्рддрд░ рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдпाрдпाрд╡рд░ рд▓ोрдЧों рдХे рд╕ाрде рдШрдиिрд╖्рда рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рд╕ंрдкрд░्рдХ рд╕े рднी рдмрд╣ुрдд рдл़ाрдпрджा рд╣ुрдЖ। рдпूрдиाрди рдоें рдЕрдзिрдХांрд╢ рд╕рдордп рддрдХ рдПрдеेंрд╕ рдФрд░ рд╕्рдкाрд░्рдЯी рдХे рдирдЧрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдиाрдЧрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдХे рдХेंрдж्рд░ рдмрдиे рд░рд╣े। рдЪрддुрд░्рде рд╢рддी рдИ. рдХे рдЙрдд्рддрд░ाрд░्рдз рдоें рдпूрдиाрдиी рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рдоेрд╕ीрдбोрди рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд░ाрдЬा рд╕िрдХंрджрд░ рдиे рдХрдИ рд╕ैрди्рдп рдЕрднिрдпाрди рдХिрдП рдФрд░ рдЙрдд्рддрд░ी рдЕрдл्рд░ीрдХा, рдкрд╢्рдЪिрдоी рдПрд╢िрдпा рд╡ рдИрд░ाрди рддрдеा рднाрд░рдд рдоें рд╡्рдпाрд╕ рддрдХ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХो рдЬीрдд рд▓िрдпा। рдЙрд╕рдХे рд╕ैрдиि...